Eyhan Çelik 

 KOZMOS 

​

Daha önceki çalışmalarımızda birbirimizden habersiz bir şekilde defalarca “Ev nedir?” sorusunu kendimize yönelttiğimizi fark ettiğimiz proje ortağım Aylin’le birlikte, bu kez ‘Değiş Tokuş’ kapsamında, aynı soruyu birbirimize sorduk. Morrissey bir şarkısında “Ev bir kelime midir yoksa içinde taşıdığın bir şey mi?” (*) diye sorarken, şüphesiz evi fiziksel olarak geride bıraktığımız duvarlar olmanın ötesinde konumlandırıp kendimizle taşıdıklarımıza vurgu yapıyordu. Tıpkı ikimizin de anadil ve ev kavramı arasında kurduğumuz ilişki gibi. Kültürel yatkınlıklar nedeniyle eve canlı bir varlıkmışcasına karakter atfedilen Kürt coğrafyasında ev, hem karşılıklı suç ortaklığının hem de tanıklığın mekânıdır. Peki ev bizim için korunaklı bir alanken aynı zamanda nasıl tekinsiz bir yere dönüşebilir?

​

Aramızda bunları tartıştığımız, deneyimlerimizi birbirimize ödünç verme süreci, evin sınırları ile dilin sınırları arasında kurduğumuz benzeşim ilişkisi ile daha da derinlik kazandı. Çok dilli bir evde doğmuş olmam ve küçük yaşlarda annemden kopup -İzmir’de- yabancısı olduğum bir dilin ve kültürün içinde kendimi bulmam, evin bendeki manasının kaynağını oluşturuyor. Çocukluğum belirsiz zaman aralıkları ile sürekli Ceylanpınar’a ailemin yanına bırakılmam sonra tekrar İzmir’e götürülmemle geçen bir yersiz yurtsuzluk diyarı oldu. Aylin’den Karacadağ’da göçebe yaşayan Koçerleri fotoğraflamasını istemem, biraz da bu nedenle, onlar için evin ne olduğunu merak etmemle başladı. Çocukluğumda evle kurduğum ilişkinin bir aidiyet bağı içermemesi nedeniyle ev benim için hiçbir yerken Koçerler için gittikleri her yer evdir; evin anlamı, içinde bulundukları kozmosla bir bütün olma halini teşkil eder. Birbirine taban tabana zıt gibi görünen bu iki ev tasavvuru, birbiriyle yersiz yurtsuzlukta karşılaşan bir dualiteye dönüşüyor benim için. Evin bu manadaki görüntüsü, Aylin’in çektiği fotoğrafların dilinde, kadrajını geniş bir espasa dönüştürmesini sağladı. Ve nihayetinde Koçerlerin gittikleri her yerde evlerinin onları karşılıyor olması, benim çocukluk diyarımın ev imgesini tekamüle erdirdi.

​

(*) “Home, is it just a word? Or is it something you carry within you?” (‘Home is a question mark’ şarkısından)

​

PROJE EKİBİ: EYHAN ÇELİK (İZMİR) & AYLİN KIZIL (DİYARBAKIR)