Aylin Kızıl
DÜNYADAKİ KÖŞEMİZDE BİRİKENLER
Ev, hem maddi hem de muhayyel bir mekân. Bir yanıyla düzenin ve güvenin simgesi, öte yandan hayal dünyasının ve bilinçaltının hem mekânı hem de metaforu. Bu anlamda sadece fiziksel ve görsel değil, duyusal ve tensel bir varlık. Feminist coğrafya ve kültürel coğrafya alanlarında çalışan Doreen Massey’in de ifade ettiği gibi “bugün ve burada ‘ev’ addettiğimiz şey, şimdiye kadar yaşadıklarımızın, hikâyelerimizin bir araya geldiği yer.” (*) Aynı şekilde, bugün barındığımız mekânlar, bizlerden önce barınanların hikâyeleriyle de yaşamaya devam eden yerler.
Hayatım boyunca evden ayrılmalar hep hüzünlü oldu benim için. Farklı sürelerde beni kucaklayan her mekânın ruhu, anılarda birikti. Evle gelişen bu ünsiyet bağında annemin bakışının ne denli etkin olduğunu, yokluğunda daha da derinden hissettim. Ses, renk, dil, beden, koku ve eşya arasında yer değiştiren ev, bir gecede onu taşımak zorunda kalanlarla daha kırılgan, yersiz-yurtsuz ve tanımsız bir hal aldı. Evlerin kimliği, bir yandan yeni anlamlar açtı bir yandan da kimlik evle yeniden şekillendi. Ev, kimlikleri kurarken kimlikler tarafından kurularak genişledi.
Bugüne dek, merakla bu göçebelik halini fotoğrafladım. Fotoğraf, insanlarla tanışmama, kendimi tanımama bir yol açtı, bazen de bir yol oldu. Bu projede de benzer bir şekilde göç deneyimi yaşamış kadınlara ulaşmak istedim. Proje ortağım Eyhan, benim için, ailesinin yaşadığı mahallede, tıpkı kendisi gibi İzmir’e göç eden Kürt kadınlara “Ev nedir?” sorusunu yöneltti, evi tasavvur etme biçimlerinde kullandıkları duygu, his, atmosfer, kavram, iz, imge ve mekânlara odaklandı. Onlar için evi teşkil eden şey ne ise kendilerini onun içinde konumlandırmalarını isteyerek her biri için evin fotoğraf dilindeki yansımasını aradı. Sonuçta ‘dünyadaki köşemiz’de, ‘ilk evrenimiz’de, (**) o evlerde birikenler, şimdi sözcüğünü bulmamış birer imge olarak fotoğraflarda hayat buldu.
(*) Doreen Massey, ‘Space, Place and Gender’, University of Minnesota Press, 1994
(**) “Çünkü ev bizim dünyadaki köşemizdir. Çok kez söylendiği gibi ilk evrenimizdir.”, Gaston Bachelard, ‘Mekânın Poetikası’, İthaki Yayınları, 2020
PROJE EKİBİ: AYLİN KIZIL (DİYARBAKIR) & EYHAN ÇELİK (İZMİR)
